MH toepassen en coloradokever bestrijden in aardappelen

FREDERIK GOOSSENS | TECHNISCHE CEL GEWASBESCHERMING

Het ziet er naar uit dat 2024 een uitdagend aardappeljaar wordt. Niet alleen namen we met het planten in zeer natte omstandigheden een moeilijke start, ook de gewasbescherming wordt geen evidentie. We geven je graag enkele waardevolle tips.

Aardappelbewaring en de MH-toepassing

De bewaring van aardappelen vormt jaarlijks een grote uitdaging en start standaard met een toepassing van Maleïnehydrazide (MH). Ook dit jaar bevestigt dat de ideale omstandigheden voor het uitvoeren van een gewasbehandeling niet bestaan. We moeten als teler een afweging maken tussen omstandigheden die voldoende oke zijn, en anderzijds het uitstellen van de behandeling met het risico dat een MH-toepassing nadien niet meer kan gebeuren. Een groot probleem dit jaar is dat vele percelen pas laat werden geplant, wat het correct plaatsen van een behandeling bemoeilijkt. Daarnaast zullen zeker niet alle percelen per teler tegelijk afrijpen, waardoor we niet tegelijk uniform over alle percelen kunnen behandelen.

Voordelen van een MH-behandeling

MH biedt stabiliteit waardoor aardappelen in bewaring langer kiemvrij blijven, wat de kans op inwendige kieming verkleint. Daarnaast zullen we initieel kunnen besparen op de eerste fogbeurt(en). Het zorgt er ook voor dat het resultaat van de komende fogbeurten tijdens de bewaring in de loods verbetert. De doorwas mindert sterk en het jaar nadien neemt de aardappelopslag van de achtergebleven knollen op de percelen af.

Werkwijze en timing MH

MH moet voldoende in de aardappelknollen terecht komen. Je kan hier kiezen voor producten zoals Fazor of Crown. Na een bespuiting wordt de actieve stof opgenomen via de vitale groene bladeren en van daar systemisch getransporteerd naar de knollen. Dit proces neemt ongeveer een twee- tot drietal weken in beslag. Bij zonnig en warm weer gebeurt een behandeling best ’s morgens. Bij bewolkt weer is een behandeling overdag, net zoals bij andere systemische middelen, ideaal bij een relatieve vochtigheid van 70% voor een goede opname van de middelen. Tot slot is ook de diameter van de aardappel zeer belangrijk. De dikte van minstens 80% van de aardappelknollen moet minimaal 35 mm bedragen vooraleer een toepassing met MH kan plaatsvinden. Wanneer nog veel bloemen voorkomen op het perceel wordt een behandeling best uitgesteld.

Foto van proefperceel aardappelen op 19 juli 2024 in Wallonië. De aardappelen staan er al bij al mooi op, al zijn er verschillen tussen de rijen onderling. Dit is afhankelijk van zaken zoals structuurschade door bodemcompactatie waardoor water tussen de rijen blijft staan na het planten. Enkele uren zijn al voldoende om enorme schade op percelen op te lopen. Daarnaast moest het planten op vele percelen worden uitgesteld waardoor de pootgoedkwaliteit afnam.

Op dit proefperceel werd links (1) geen en rechts (2) wel een toepassing uitgevoerd met Serenade ASO. Serenade is een product dat werkt op basis van een bacteriestam, Bacillus amyloliquefaciens, die de directe omgeving van de wortels van de aardappelplanten koloniseert en zo beschermt tegen bodempathogenen zoals schurft. Het proefperceel toont alvast een duidelijk resultaat in de ontwikkeling van de aardappelplanten.

Impact van MH, vorig jaar en nu

MH kan het loof van zwak groeiende rassen remmen na een toepassing. De symptomen zijn zichtbaar als bladmisvorming en verkleuring in de topscheuten (zie foto). Dit beeld versterkt bij warme temperaturen en droogte. Toch wegen de nadelen niet op tegen de grote voordelen van een betere bewaarkwaliteit die we nadien bekomen. We vermijden de vorming van glazige knollen die nadien de kwaliteit van een goede bewaring doen dalen. De voordelen van MH werden vorig jaar goed duidelijk. Toen moesten telers een keuze maken tussen een zeer vroege toepassing met MH, of deze behandeling toch nog uitstellen totdat de aardappelknollen iets groter waren. Echter sloeg het weer nadien om en werd het droog en warm, met een vroegtijdige celveroudering en snelle afsterving van het loof boven de grond tot gevolg. Hierdoor stopte de sapstroom van de aardappelplanten en was een toepassing met MH niet meer mogelijk. De actieve stof kon niet meer door het afstervende bovengrondse plantweefsel worden opgenomen en tot in de knollen bewegen. Dit werd nadien meteen duidelijk in de loods, waar de knollen zeer moeilijk rustig te houden waren en al snel kiemden.

Nawerking van MH

De (na)werking van MH kan enkele maanden duren en de concentratie in de knol is doorslaggevend. We gaan ervan uit dat behandelde aardappelen hun kiemrust kunnen behouden tot nieuwjaar. Daarnaast zijn het tijdstip van rooien en de temperatuur in het najaar belangrijke factoren om de kieming te remmen of te induceren. Na een MH-behandeling kan u een eerste ‘vergasbeurt’ sowieso enkele weken uitstellen. Knollen die behandeld zijn, krijgen ook minder te maken met interne kieming. Dit fenomeen is zeer problematisch wanneer we voor een lange bewaring kiezen.

Coloradokever

De eerste coloradokevers werden ook dit jaar al vanaf mei gespot op aardappelopslag plantjes. In het westen van het land moesten toen nog veel aardappelpercelen worden geplant. De schade van de kevers kan over een gans seizoen plaatsvinden. Wanneer je de kever vindt, voer je best zo snel mogelijk een behandeling uit. Pas dit jaar zeker op wanneer je later hebt geplant, want dan kan de kever plots ook veel later dan gewoonlijk op uw percelen verschijnen.

Coloradokever op aardappelopslag plantje begin mei 2023 op een perceel in Limburg.

Eitjes van de coloradokever

Een volwassen kever legt oranje eitjes in een geordende structuur en die met hun puntjes kleven aan de onderzijde van de van bladen van aardappelplantjes. De kever voedt zich enkel met planten uit de nachtschadefamilie. Voor andere teelten vormen ze dus minder een probleem. Een vrouwtje kan tot 700 eitjes afleggen. Volgroeide eitjes kleuren donkerder, waarna er larven uit de eitjes tevoorschijn komen.

Bestrijdingsmogelijkheden

Het beste moment voor bestrijding is wanneer de gelegde eitjes net uitkomen en de larven van de aardappelplantjes beginnen te eten. Kies voor de bestrijding voor een selectief middel om de nuttige insecten te besparen. Deze zijn binnen de IPM-strategie belangrijk voor de bestrijding van onder andere bladluizen die bijvoorbeeld het toprolvirus kunnen overdragen. Enkele middelen met goede werking zijn Coragen (200 g/l chloorantraniliprole) en Conserve Pro (120 g/l spinosad). Daarnaast hebben ook pyrethroïden een werking, maar probeer deze te vermijden in het kader van IPM om de populatie van nuttigen zoveel als mogelijk te sparen. Het is namelijk achteraf moeilijker om de populatie van nuttigen opnieuw op te bouwen, in tegenstelling tot schadelijke bladluizen die in goede omstandigheden zeer snel kunnen vermeerderen. Daarnaast werkt dit ook de vorming van resistentie in de hand.

Foto: larven van de coloradokever doen vraatschade aan de aardappelplantjes. Op zeer korte tijd wordt veel bladmassa opgegeten om te kunnen groeien en uiteindelijk als kever te ontwikkelen. Foto genomen regio Mechelen.

“We moeten nu al nadenken over de mogelijkheden van onder andere maleïnehydrazide (MH) om achteraf het bewaarproces van de aardappelen in goede banen te leiden.“